Bizitzako lehenengo bost urteetan agertzen da gehienetan gaixotasun hau. Autismoaren ezaugarri
nabarmenak honakoak dira: sozietate-erlazioetan apurketa bat ematea; bai ahozko
komunikazioan baita edozein komunikazioetan ere arazoak agertaraztea; zentzumenetatik
datorren informazioa prozesatzeko arazoak izatea; jarrera mota batzuk behin eta
berriro errepikatzea. Hala ere, sintoma hauek aldatu egin daitezke.
Gaixotasun honen etiologia oraindik ez dago argi,
baina eragile desberdinak daudela argi dago; genetika da eragilerik
garrantzitsuenetarikoa. Adibidez, bikiak diren umeak probabilitate handiagoa
dute biak autismoa sufritzeko, hauek anai-arrebak badira baino. Genetika oso
garrantzitsua bada gaixotasun honetan, beste faktore batzuk aurkitu ditzakegu
baita ere; hala nola, haurdunaldian
gerta daitezken hainbat arazo; “roseola”, meningitis, “encefalitis”, “fenilcetonuria”…
Autismoa duten umeen kopurua ez da argia. Baina,
autismoa mutiletan sarriagoa da nesketan baino, ohikotasuna 3 edo 4 aldiz
gehiago izanez. Lehen autismoa agertzearen hainbat faktorez hitz egin dugu,
baina ez dugu aipatu familiaren egoera ekonomikoa, hezkuntza eta bizitzeko
estiloa ez duela inolako garrantzirik gaixotasun hau pairatzerako orduan.
Autismoa sufritzen duten pertsonak sentikortasuna
agertu ahal dute ikusmenean, entzumenean, ukimenean, dastamenean eta
usaimenean. Aurretik aipatutako zenbait faktoreek gradu desberdinetan eragina
dute:
Komunikazioan:
- - Beste
batzuk ikusten dauden objektuak begiratzeko ez du begirada finkatzen.
- - Ez
daki elkarrizketa bat hastea edota jarraitzea.
- - Batzuetan
lengoaia apurka-apurka garatzen dute, beste batzuetan ez dute inoiz garatzen.
- - Hitz
batzuk behin eta berriro errepikatzen dituzte.
- - Hirugarren
pertsonan hitz egiten dute.
- - Batzuetan
komunikatzeko, hitzak erabili beharrean keinuak erabiltzen dituzte.
Integrazio soziala:
-
Enpatia falta
adierazten dute.
-
Lagunak egiterako
orduan zailtasunak dituzte.
-
Jendearekin baino, denbora
bakarrik pasatzea nahiago dute.
-
Ikusmeneko
kontaktua saihesten dute eta irribarreak ere.
Jolasak:
-
Imajinazio eskasa dute
jolasterako orduan.
-
Beste pertsona
batzuen jarrerak ez dituzte imitatzen.
-
Jendearekin
jolastea baino nahiago dute bakarrik jolastea.
Jarrerak:
-
Adi denbora laburra
irauten dute.
-
Behin eta berriro
jarrerak berberak errepikatzen dituzte.
-
Monotonia
beharrezkoa dute.
-
Gai edo gauza
batean soilik arduratzen dira.
-
Besteenganako eta
berenganako erasoak sufritzen dute.
-
Asko edo ezer ere
ez mugitzen dira.
Gaixotasun hau hainbat eratara konpondu daiteke, baina
tratamendu egokiena ume bakoitzari ezarritakoa da. Tratamendua hau espezialista
edo espezialista talde batek jarritakoa izan behar da. Tratamendu hau egiteko
umeen konportamendua nahita ez ikertu egin behar da; hala nola, hitz egiteko
eta idazteko era.
Aurretik idatzitako guztia hurrengo Web-orrialdetik
aterata dago:
Azaldutako informazioa
interesgarria izatea espero dut.
Hurrengora arte !
No hay comentarios:
Publicar un comentario